“साम–उप्मा मुन्धुम दर्शन” हाम्रो लागि समय सान्दर्भिक र अति आवश्यक आवाज हो, जसले किरात लिम्बू संस्कृतिको पवित्र माटोमा गढिएको आदिवासी ज्ञानलाई पुनःस्थापना र पुनर्जीवन दिने प्रयास गर्छ। डा. नवराज सुब्बा—एक अनुसन्धानकर्ता, कवि र सांस्कृतिक दार्शनिक—द्वारा प्रस्तुत गरिएको बौद्धिक तथा आध्यात्मिक आव्हान हो।
यस दर्शनको आधारभूत अवधारणा हो—व्यक्तिको "साम" (प्राण वा चेतनाको सार) छुट्टिएपछि पीडा उत्पन्न हुन्छ। लिम्बू सृष्टिजगतको सन्दर्भमा "उप्मा" (सातो बोलाउने विधि) केवल अनुष्ठान नभएर गहिरो दार्शनिक अभ्यास हो। मौखिक परम्परा, तत्वदर्शन र जीवनअनुभूतिमा आधारित यस कृतिले आत्मचिन्तन, समुदाय र ब्रह्माण्ड बुझ्नका लागि नयाँ दृष्टिकोण प्रस्तुत गर्दछ।

यो पुस्तक १२ अध्यायमा विस्तारित छ, जसमा साम–उप्मा प्रणालीको अस्तित्ववाद (ontology), ज्ञानमीमांसा (epistemology), नीतिशास्त्र (ethics) र उपचारत्मक तर्क (healing logic) को विवेचना गरिएको छ। डा. सुब्बाले स्थानीय तथा वैश्विक सन्दर्भमा यस सिद्धान्तलाई सुसम्बद्ध रूपमा प्रस्तुत गर्दै आदिवासी दृष्टिकोण, अन्य दर्शन, अनुसन्धान र मुन्धुम मौखिक गाथालाई आधुनिक मनोविज्ञान, आध्यात्मिकता र उपनिवेश–मुक्त विचारसँग जोड्नुभएको छ।

“साम–उप्मा मुन्धुम दर्शन” केवल एक दर्शन होइन, यो पूर्वजहरूको ज्ञान, पवित्र सन्तुलन र उपचारको अभ्यासलाई पुनःस्थापित गर्न आवश्यक स्मरण हो—जसले हाम्रो वातावरण, समाज र आत्मासँग पुनःसम्बन्ध जोड्ने बाटो देखाउँछ।

यो पुस्तक प्राचीन स्मृतिहरू र आधुनिक व्याख्याबीचको सीमामा यात्रा गर्न चाहने बौद्धिक, खोजीकर्ताहरू र संस्कृतिकर्मीहरूका लागि लक्षित गरिएको छ।